کاغذ و مرکب مهمترین مواد مصرفی در چاپ افست رول می باشد که مصرف کنترل نشده و ضایعات آنها می تواند هزینه تولید را آن مقدار بالا ببرد که توان رقابتی از یک چاپخانه را سلب نماید.
ضایعات کاغذ در چاپ افست رول
کاغذ پرهزینه ترین ماده مصرفی در صنعت چاپ است. در تولید روزنامه حدود 10 درصد و در چاپ کتاب و مجلات بین 15 تا 30 درصد از کاغذ مصرفی تبدیل به ضایعات می گردد. ضایعات کاغذ شامل ضایعات سفید و ضایعات چاپی می باشد.
ضایعات سفید مانند قسمتهای آسیب دیده ابتدای روی کاغذ، قسمتهای چروک شده و غیر قابل چاپ و ته رول کاغذ که پس از پایان چاپ یا هنگام تعویض رول ها اضافه می ماند.
ضایعات چاپی عمدتا کاغذ باطله ابتدای چاپ و پیش از تنظیم آب و رنگهای چاپ است .
معمولا ضایعات سفید 25 درصد و ضایعات چاپی 75 درصد از ضایعات کاغذ را تشکیل می دهند.
البته بدلیل کیفیت مناسب و ناخالصی کم، بیشتر ضایعات صنعت چاپ قابلیت بازیافت داشته و بفروش می رسند. ضایعات کاغذ از چاپخانه ها جمع آوری و به واحدهای مرکب زدایی ارسال می گردد. شرکت محصولات کاغذی لطیف تنها واحد دارای خط جوهرزدایی در ایران است. کاغذها پس از رنگبری مجدد برای ساخت انواع محصولات کاغذی استفاده می گردد.
با افزایش روز افزون قیمت کاغذ تلاش برای کنترل ضایعات کاغذ جدی تر شده است. اپراتورهای ماشین چاپ موظف هستند کاغذهای سفید، ته رول کاغذ و باطله چاپ را جداگانه وزن و مقدار ضایعات را گزارش نمایند.
عوامل موثر بر ضایعات کاغذ متعدد هستند. تغییرات رنگ، تمیز نکردن ماشین چاپ، کنترل غلط مصرف مرکب، داروی آب، شرایط محیطی چاپخانه و … موجب تولید ضایعات بیشتر می گردند. با مدیریت صحیح می توان مصرف مرکب را کاهش داده و علاوه بر صرفه جویی در هزینه ها از آلودگی بیشتر محیط زیست جلوگیری نمود.
ضایعات مرکب در چاپ افست رول
ماده پرمصرف دیگر در چاپخانه ها مرکب است که کنترل مصرف آن سهم بسزایی در هزینه تولید خواهد داشت. هنگام چاپ بهتر است مقدار مرکب در مرکبدان به میزان حداقلی و متناسب با حجم چاپ باشد. در قوطی مرکب باید بسته بماند و در صورت باز کردن برای جلوگیری از اکسیداسیون و پوسته زدن آن بهتر است با یک لایه از نفت یا یک روغن سازگار با مرکب روی آن پوشانده شود. این عمل به افزایش طول عمر مرکب کمک می کند. اسپری های ضد پوسته نیز به همین منظور تولید شده اند. با تهیه گزارش از میزان مصرف مرکب در هر کار چاپی سعی کنید مقدار مصرف را تخمین زده و به میزان نیاز از قوطی برداشت نمایید. برداشت یکنواخت مرکب از بالای قوطی موجب می شود که کمتر در معرض اکسیداسیون قرار گرفته و از هدر رفت آن جلوگیری شود. مرکب استفاده شده در مرکبدان را با مرکب تازه مخلوط نکنید.
مرکبهای جدید پایه گیاهی نسبت به نمونه های مرسوم بر پایه روغنهای معدنی بازدهی بیشتری داشته و مقدار مصرف را کاهش می دهند.
مرکب افست بجز مواردی که رنگدانه آنها حاوی فلزات سنگین مثل سرب، روی و کروم هستند، زباله های خطرناک محسوب نمی شوند. اما هرچه هدر رفتشان کمتر باشد از بعد اقتصادی به صرفه تر بوده و مشکلات شرایط دفع آنها را نیز نخواهیم داشت. بسیاری از مرکبهای مصرفی در صورتیکه آلودگی آنها زیاد نباشد قابل استفاده مجدد هستند. شرکتهای تولید کننده مرکب ابتدا مرکب مصرفی را تصفیه می کنند. پرز کاغذ و ذرات درشت و خشک را جدا و فرمولاسیون را اصلاح می کنند. در صورت نیاز این مرکب با مرکب تازه مخلوط می شود.
مرکبهای رنگی که با رنگهای دیگر آلوده شده اند به راحتی در ترکیب با رنگ مشکی قابل استفاده اند و حتی کیفیت رنگ مشکی را افزایش می دهند.
رنگهای سفارشی ساخته شده در چاپخانه باید به دقت کد گذاری و برچسب زده شوند تا در آینده در اولویت مصرف قرار گرفته و همچنین ساخت مجدد آنها آسانتر صورت بگیرد.
ترتیب چاپ بهتر است از رنگ روشن به تیره تنظیم گردد. هر برج چاپ به یک رنگ خاص اختصاص یابد و تغییر مداوم آنها پرهیز نمایید.
بالانس آب و مرکب در چاپ
یکی از مهمترین پارامترها برای مصرف بهینه کاغذ و مرکب بالانس صحیح آب و مرکب در کمترین مقدار ممکن است. هرچه بتوان مقدار رطوبت دهی ماشین چاپ را کمتر تنظیم نمود (با فرض عدم زمینه آوردن) متعاقب آن می توان درصد مرکب را نیز کاهش داد. این عمل را باید تا جایی انجام داد که کیفیت کار چاپی و قدرت رنگی آن از حد ایده آل کمتر نشود. استفاده از طیف سنج و چگالی سنج به ما کمک می کند تا با سرعت بیشتر به چاپ مد نظر برسیم و نیاز به توقف دستگاه و همچنین کشیدن مداوم فرم نمونه نداشته باشیم.
درصد بالای رطوبت دهی علاوه بر آنکه مصرف مرکب را افزایش می دهد، موجب لجن شدن مرکب شده، سطح چاپ را آلوده، یخچال ماشین را کثیف و نیاز به تمیز کردن دوره ای را افزایش می دهد. استفاده از داروی آب مناسب و سازگار با مرکب چاپ به تسریع بالانس آب و مرکب کمک می کند. هرچه بالانس آب و مرکب زودتر انجام شود باطله ابتدای چاپ کاهش خواهد یافت.
پرز دادن کاغذ در چاپ افست رول
بافت کاغذ می تواند داری الیاف کوتاه و بلند باشد. هرچه میزان الیاف کوتاه در کاغذ بیشتر باشد کیفیت آن کمتر بوده و پرز دادن کاغذ افزایش می یابد. مشکل اصلی تولید کنندگان کاغذ در ایران این است که درختان جنگلی ایران پهن برگ بوده و الیاف تولید شده از آنها نسبت به درختان سوزنی کوتاه تر است. چسبندگی بالای مرکب نیز پرز دادن کاغذ و احتمال پارگی آن را افزایش می دهد. پرز کاغذ موجب تجمع کاغذ و مرکب روی لاستیک، کاهش قدرت و کیفیت چاپ و همینطور افزایش مصرف مرکب می گردد. عدم بالانس صحیح آب و مرکب نیز یکی از علل افزایش پرز دادن کاغذ است. بهتر است در انتخاب کاغذ دقت نموده و مرکب با چسبندگی کمتر استفاده شود.
مسئله رجیستر در چاپ
در چاپ دورنگ و بیشتر تنظیم غلط سنجاق و نشان در ماشینهای قدیمی و رجیستر اتومات در ماشینهای جدید موجب عدم انطباق رنگ ها در چاپ شده و باطله ایجاد می کند. اگر کیفیت کاغذ پایین باشد هم در اثر تنش و رطوبت باعث کشیدگی کاغذ شده و رنگها روی هم نخواهند نشست.
